Gaztelaniaz, euskaraz, frantsesez eta ingelesez ematen dizugu arreta
Goiko eta beheko hortzak ahokatzeko moduari oklusioa esaten zaio. Oklusioa normala izateko, goiko hortz eta haginek behekoekin kosk egin behar dute eta kanpotik gainjarri. Hau da, goiko hortz guztiek behekoen kanpoaldetik ikusi behar dira.
Alderantziz gertatzen denean, hau da, goiko hortzak behekoen barrutik daudenean, hozkada gurutzatua dela esaten da. Aurrealdean, atzealdean edo bietan gerta liteke.
Atzealdeko hozkada gurutzatua (aurreko haginak eta/edo haginak gurutzatuta daudenean gertatzen da) alde batekoa edo bikoa izan daiteke. Bi kasuetan, ahosabaia estua izango da, eta masailezurrarekin behar bezala ahokatzeko, ahosabaia zabaldu beharko da, hau da, goiko masailezurra zabalduko da.
Más información sobre Ortodoncia
Zabaltzeko mekanismoa eta anatomia
Hezurrezko ahosabaia eskuineko eta ezkerreko ahosabaien loturak osatzen du. Hau da, goi eskuinaldeko masailezurreko ahosabai-apofisiarenak eta ezkerraldekoarenak. Ezkerreko eta eskuineko ahosabaiak erdian batzen dira sutura mesiopalatino bat sortuz, aurrealdetik atzealdera, goi erdialdeko bi ebakortzak batzen diren puntutik ubula edo aho-gingilera arte.
Sutura edo batze hori kartilagoa da haurrak direnean (oraindik ez da itxi), hau da, ez da hezurrik eratu. Nerabe-garaian, hezur bihurtzen hasten da, baina 25 urterekin oraindik %5 baino ez da hezur bihurtu. Sutura biguna izanik, hautsi eta ireki egin daiteke eta, ondorioz, ahosabaia zabaldu egiten da. Prozesu hori oso poliki egiten denez, hezurraren inguruko mukosa hautsi gabe egokitzen da.
Ahosabaia 25 urtera arte zabal dezakegu
Hala ere, 30 urtera arte ere saiatu gintezke, baina ez dago zabalduko den bermerik. Adin-tarte horren barruan egonik, zabaltzen ez bada, kirurgikoki zabaldu beharko da.
Ahosabaia zabaltzeko moduak
Hiru modutan zabaldu daiteke: motel, azkar eta kirurgikoki lagunduta.
Zabalkuntza motela
Ahosabaian jarri eta ken daitekeen erretxinazko aparatu batekin egiten da. Erretxinazko plaka arrosa bat da (beste kolore batekoa ere izan daiteke); 1 mm-ko lodiera du eta bi zatitan zatitzen da erditik, aurretik atzera, eta ahosabai osoa du euskarri. Erdian biratu daitekeen torloju bat dago. Bi aldeak banandu egin daitezke eta aparatua zabaltzen joaten da pixkanaka. Aktibazio bakoitza bira ¼ da.
Jateko, kendu egiten da aparatua eta, ahosabaian jartzen denean, ahoan eusten da haginen inguruan ipintzen diren alanbre malgu batzuekin. Sutura mesiopalatinoa irekiko da, neurri batean, haginak kanporantz inklinatzen direlako. Hozkada zuzenduko da, baina hozkada gurutzatua izateko joerak bere horretan jarraituko du, haginak denborarekin barrurantz inklinatzen direlako.
Aparatua erraz kentzen bada ere, pazienteak lagundu eta parte hartu behar du prozesuan. Eta haur eta nerabeen kasuan, bada, oso adi egon behar da aparatua ipini eta gal ez dezaten. Batzuetan, ondo kentzen dute behar denean, adibidez, jaterakoan, baina gero ahaztu egiten zaie berriz jartzea edo galdu egiten dute.
Zabalkuntza geldoko aparatu ezagunenak hauek dira: Schwartz, Quad Helix, Frackel eta Bionator.
Ahosabai Zabalgailu Azkarra (ERP)
2 mm-ko lodierako erretxinazko plaka bat da. Ahosabai osoan eta aurreko haginen eta haginen mastekatze-gainazalean eusten da, eta aipatu piezen kanpoaldean amaitzen da. Hortzetara atxikitzen da itsasgarri berezi batekin. Erdian torloju bat du erretxinan bertan sartuta, eta biratuz gero, aparatuaren bi erdiak banandu egiten dira, zabalago ipintzen da eta horrela ahosabaia ere zabaldu egingo da.
Egunero aktibatzen da (bira laurden bat) eta aparatua mm ¼ zabaltzen da. Hozkada zuzentzeko behar bezain beste zabaltzen da. Oso ohikoa da 4 edo 5 mm zabaltzea, hau da, 16 edo 20 aktibazio artean egitea, dagokion egunetan zehar.
Jartzeko edo kentzeko pazienteak ez du parte hartu eta lagundu behar, eta hori abantaila bat da.
Pazienteak aparatua jarrita jan dezake eta ez du zertan kendu. Gainera, goiko haginek behekoekin talkarik egiten ez dutenez gailur eta ildo bidez, ez dira elkarren artean kakotzen eta errazagoa izaten da hozkada gurutzatua zuzentzea.
Zabalkuntza azkarraren abantailak motelaren aldean
Zabalkuntza azkarrak eskeleto-hezurra gehiago aldatzen du. Ahosabaia zabaltzeaz gainera, sudur-barrunbeen alboetako hormak areagotzen dira eta, ondorioz, arnasketa ere hobetzen da.
Zabalkuntza azkarrak hozkada hobeto zuzentzen du eta hortzak gutxiago inklinarazten ditu.
Gainera, Ahosabai Zabalgailu Azkarra maskararekin batera erabiltzen bada (ahoz kanpoko aparatua da, goiko masailezurra aurreratzeko), eraginkorragoa izango da aurrerapausoa. Goiko eta beheko masailezurraren arteko III. lotura-mota dutenengan erabiltzen da. Hau da, goiko masailezurraren aldean, behekoa oso aurreratua eta irtena dagoenean.
Horrelako kasu gehienetan, beheko masailezurra normala izaten da. Baina goiko masailezurra estuagoa izaten da hozkada gurutzatua dagoenean, eta gainera atzeratuta egoten da aurpegiko beste zatien aldean. Ahosabaiaren zabalgailu azkarra eta maskara aldi berean erabiliz gero, masailezurra zabaldu eta aurreratu egingo da. Hezur-lotura mota hori nahiko ohikoa izaten da Euskadin.
Kirurgikoki lagundutako ahosabaiaren zabalkuntza azkarra
Ahosabai Zabalgailu Azkarra ez da eraginkorra izaten 20 urte baino gehiagoko helduengan, sutura mesiopalatinoa hezur bihurtu delako eta, ondorioz, ezin delako ireki. Baliteke baita ere, haurtzaroan zabalgailu motel bat erabili izanik ere, haurrak etengabe aparatua ez erabiltzea; eta horregatik, zabalgailu azkarrak ez du funtzionatuko. Kasu horietan, kirurgialariak zizel batekin irekiko du sutura mesiopalatinoa eta goiko masailezurra erditik bananduko du. Gero, zabalkuntzarekin jarraituko da ahosabaiaren zabalgailu azkarrarekin.
Egindako zabalkuntza mantentzea
Zabalkuntza azkarra egin ostean, zabalgailua modu pasiboan mantenduko da ahoan, hau da, ez zaio birarik emango torlojuari 3 hilabetetan zehar.
Epe hori igaro ondoren, aparatua kendu eta Barra Transpalatinoa deritzona ipiniko da, atxikigailu moduan, bi edo hiru urtez. Banda edo uztai metalikoak dira eta goiko lehenengo haginen inguruan ipintzen dira, ezkerraldean eta ezkerraldean. Alanbre edo barra lodi batek lotzen ditu eta, era berean, alanbre hori ahosabaian dago itsatsita, eskuinetik ezkerrera, aipatu bandetara soldatuta.
Haurren kasuan, atxikitze-aldi hau hortz guztiak azaleratu ahal izateko erabiltzen da. Nerabe edo helduen kasuan, berriz, masailezur estu eta motza izanik, hortzak ahoan ez dira sartzen eta pilatuta geratzen dira. Orduan, alde batean zabalkuntza mantentzen den bitartean, bestean ortodontzia bat egingo da bracket-ekin hortz guztiak lerrokatzeko.
Zabalkuntza honi esker, aurpegi-masailetako kirurgia egin behar izatea ekidingo da. Estetikaz gainera, mastekatze-funtzioa zuzenduko dugu.
